Schaatsen en zwemmen onder één dak? Dat geeft energie!

Zo’n tien jaar geleden was het oude, overdekte Vijf Meibad in Leiden hoognodig aan vervanging toe. Ook de 47 jaar oude Ton Menken-schaatshal, een eindje verderop in de Sleutelstad, piepte en kraakte in zijn voegen. Zo ontstond bij de gemeente het idee om beide projecten in samenhang met elkaar aan te pakken, vertelt Toon Keijzer, afdelingsmanager sportaccommodaties bij de gemeente. ‘Zowel de zwem- als de schaatssport zijn belangrijk voor Leiden’, zegt hij. ‘Dus we wilden graag een moderner, groter en duurzamer zwembad dat voldoet aan de hedendaagse normen voor de wedstrijdsport, en datzelfde gold voor de schaatshal. Die moest voor langebaanschaatsers, shorttrackers, ijshockeyers en kunstrijders geschikt zijn.’

Een ambitieus plan, dat de nodige voeten in aarde had. Maar, met behulp van diverse gespecialiseerde partijen, lukte het: in het najaar van 2023 ging sportcomplex De Vliet officieel open. Met een overdekte ijshal, een binnenzwembad van wedstrijdformaat én een buitenzwembad. ‘We bouwden het nieuwe complex vlak bij het bestaande buitenzwembad De Vliet, dat we met behoud van het traditionele karakter, ook renoveerden’, aldus Keijzer. ‘Gecombineerd met tribunes, horeca, riante parkeergelegenheid en ruimte voor andere huurders, hebben we hier een complex neergezet waar sporters van nul tot negentig jaar op alle niveaus hun energie kwijt kunnen.’

Over energie is sowieso slim nagedacht bij dit combiproject, zegt Keijzers collega Edwin Roest, coördinator Sport en Duurzaamheid bij de gemeente. ‘Ons uitgangspunt was dat het hele complex in z’n eigen energie zou voorzien, en dat we geen CO2 zouden uitstoten. Energie- en klimaatneutraal dus.’ Dat was een hele uitdaging, want zowel het maken van ijs als het verwarmen van een binnenzwembad kost veel energie. ‘Met zonnepanelen op het dak en warmtepompen kwamen we een heel eind’, zegt Roest. ‘Maar de crux zit ‘m in de combinatie van de schaatshal en het zwembad. De warmte die vrijkomt bij het maken van het ijs, gebruiken we namelijk om het binnenbad te verwarmen. Met de restwarmte die dan nog over is, kunnen we, indien nodig, zelfs ook het buitenbad nog verwarmen. Al met al zijn we zo vrijwel helemaal energieneutraal en van het gas af.’

Daarnaast draagt het sportcomplex op diverse manieren bij aan biodiversiteit en klimaatadaptatie. Roest: ‘We hebben bijvoorbeeld half verharde bestrating die water doorlaat en ruimte biedt voor groen. Via groene dakdelen kan het hemelwater goed weglopen en we plantten nieuwe bomen. Bovendien zijn we nog niet klaar. We kijken of we nog meer met de restwarmte kunnen doen die we midden in de zomer, als het buitenbad warm genoeg is, niet nodig hebben. Wellicht kan de gemeentewerf die naast het complex wordt gebouwd, daar gebruik van maken. Ook onderzoeken we de mogelijkheid van laadpalen op de parkeerplaats.’ De gemeente Leiden is trots op het project, zegt Toon. ‘Honderdduizenden sporters beleven hier plezier en dat ook nog in een energie- en klimaatneutrale omgeving. Bij ons is één en één echt drie qua duurzaamheid.’ Zo kost in Leiden het zwemmen en schaatsen alleen de sporters energie!

Op sportinleiden.nl lees je meer over sportcomplex De Vliet. Wil jij in jouw gemeente ook aan de slag met het verduurzamen van sportaccommodaties? Op duurzamesportsector.nl vind je informatie, tips en praktijkvoorbeelden.

De energietransitie biedt kansen voor iedereen, voor bedrijven, buurten en bewoners. Meer weten? Bekijk dan de campagne 'Van Hoe Naar Zo'. Dit artikel is onderdeel van die campagne.