Energieneutraal boeren: in deze gemeente kan het

Rosalien van Dolder is wethouder Duurzaamheid in de gemeente Koggenland. Zij ziet mogelijkheden: veel agrariërs willen energieneutraal worden, en de gemeente kan ze daarbij helpen.

Er is zoveel te doen: de landbouw moet óók verduurzamen. Niet in 2050, niet in 2040, maar het liefst al in 2030, vinden veel agrariërs in Koggenland. In het polderlandschap waait het vaak hard en daarom willen ze graag zelf energie opwekken. Van Dolder: ‘Daarom hebben wij beleid gemaakt dat dit mogelijk maakt, zonder veel papieren rompslomp.’

Zelf windenergie opwekken dus. Maar hoe dan? Nou, met erfturbines, kleine windmolens van maximaal vijftien meter hoog, die je goed kwijt kan op het erf. Twee turbines zijn inmiddels geplaatst in de gemeente en daar moeten er snel meer bijkomen. Zeker als het aan Van Dolder ligt. ‘Het is alleen maar prachtig dat mensen snel energieneutraal willen worden. Dat kun je als gemeente alleen maar faciliteren.’

Onder aanvoering van Van Dolder maakte Koggenland beleid dat het plaatsen van erfturbines mogelijk maakt, als eerste gemeente van Noord-Holland. Nu kunnen agrariërs en bedrijven een erfturbine aanvragen, en kan de gemeente die beoordelen en goedkeuren. En zo worden ideeën realiteit.

Vergunningaanvragen kosten vaak veel tijd en moeite, en dat wilde Van Dolder juist weer niet. ‘In Nederland hebben we de neiging alles dicht te timmeren. We hebben bewust gezegd: alles is maatwerk en geen bedrijf of omgeving is hetzelfde. Dus niet teveel regels en juist veel ruimte voor gesprek. Wij gaan bijvoorbeeld als gemeente niet bepalen waar de molen komt’.

Want dat kunnen de boeren het beste zelf, in goed overleg met hun buren. Net als kiezen welk type molen het wordt, want er is best veel keuze, qua vermogen, qua ontwerp, qua grootte van de bladen. Toch hebben ze allemaal iets gemeen: ze zijn relatief klein en passen daarom goed in het landschap. Soms zelfs zo goed dat je ze gemakkelijk voorbij rijdt. ‘Soms moet je goed kijken,’ zegt Van Dolder, ‘dan staan ze verstopt achter de schuur.’

De wethouder komt regelmatig bij de bedrijven over de vloer, waar ze ook andere voordelen ziet – en hoort. ‘Ik heb meerdere keren onder zo’n turbine gestaan. Je hoort bijna niks, een hele lichte zoef. En er is geen slagschaduw natuurlijk.’

Maar het mooiste is dit, vertelt ze: opwekking en verbruik op een en dezelfde plek. Geen kabels, geen energiebedrijven of investeringen, geen overbelasting van het net want dat is al zo druk bezet de laatste jaren. ‘Met erfturbines kun je zeggen: Kijk, daar draait-ie en precies op die plek wordt die energie ook weer gebruikt om de koeien te melken, om de bietjes koel te houden, en dat is prachtig.’

Hoe begin je als wethouder met de energietransitie? Al met al is het een combinatie van afkijken en pionieren. Noord-Holland is niet de eerste provincie in Nederland die serieus werk maakt van erfturbines, dus Van Dolder kon inspiratie opdoen in o.a. Drenthe en Brabant.

Maar Brabant is Noord-Holland niet, dus het belangrijkste onderdeel was simpelweg het proberen, het pionieren in de praktijk. ‘Daar moet je niet bang voor zijn,’ vertelt Van Dolder. ‘Beleid kan op die manier alleen maar beter worden. Als elke gemeente in Nederland eigen opwek op het erf zou toestaan, gaat de hele transitie al een stuk sneller.’

De energietransitie brengt veel voordelen met zich mee voor gemeentes zoals Koggenland. Mensen krijgen goedkopere stroom, ze kunnen er zelf eigenaar worden en de gemeente draagt een flink steen bij aan de energietransitie.

Geïnteresseerd? Kijk wat de gemeente Koggenland zoal doet of leer meer over duurzaamheid bij de Vereniging voor Nederlandse Gemeenten.

De energietransitie biedt kansen voor iedereen, voor bedrijven, buurten en bewoners. Meer weten? Bekijk dan de campagne 'Van Hoe Naar Zo'. Dit artikel is onderdeel van die campagne.