De Wyntsjesnijer in Tzum: windmolen van én voor het dorp

De inwoners van Tzum, een karakteristiek terpdorp in het noordwesten van Friesland, zijn pioniers op het gebied van windenergie. Al sinds 1994 waaien, even buiten het dorp, de wieken van dorpsmolen de Wyntsjesnijer. Dat is misschien niks nieuws. Maar deze molen was vanaf het begin eigendom van het dorp. ‘Sindsdien wordt de financiële opbrengst van de molen, via een stichting -  de Stichting MAST - besteed aan het mooier maken van het dorp’, zegt Govert Geldof, voorzitter van energiecoöperatie TOER. ‘We doen dat door sociale en culturele activiteiten te ondersteunen en bij te dragen aan duurzame projecten. Dat kan van alles zijn. Van het plaatsen van zonnepanelen op het dorpshuis en de school tot de aanschaf van trommelstokjes voor de muziekvereniging of hesjes voor de voetbalclub.’

In 2016 was de Wyntsjesnijer afgeschreven. De stichting ging aan de slag om de oude molen te vervangen door een modernere en grotere. ‘Maar dat had heel wat voeten in aarde’, verzucht Govert. ‘Vroeger bestelde je een molen en plaatste je die gewoon, nu moet je allerlei procedures doorlopen en aan veel regels voldoen’, zegt hij. ‘Al begrijp ik natuurlijk dat je rekening moet houden met het landschap.’ Uiteindelijk lukte het om alles rond te krijgen. ‘In 2019 richtten we vanwege subsidievoorwaarden energiecoöperatie TOER op, waarna we in 2022 de Wyntsjesnijer II officieel in gebruik konden nemen.’ Met een tiphoogte van 76 meter en een vermogen van 1 megawatt levert de molen stroom die genoeg is voor zo’n duizend huishoudens. De stroom wordt nu deels op basis van gelijktijdigheid geleverd aan enkele bedrijven, waaronder muziekcentrum TivoliVredenburg in Utrecht. Energiecoöperatie TOER onderzoekt de mogelijkheden om in de toekomst, via het principe van Local4Local, energie te leveren aan lokale bedrijven en eigen inwoners.

Net als bij de oude dorpsmolen, gaat ook een deel van de opbrengst van de nieuwe molen naar het dorp. ‘We hebben bijvoorbeeld in het verleden bijgedragen aan de aanleg van een speel- en wandelpark midden in het dorp’, zegt Govert. ‘We subsidiëren nu nog steeds het onderhoud en bijvoorbeeld de aanleg van duurzame verlichting via zonnepanelen.’ Dorpsbewoners hebben het park zelf ingericht. En met succes. ‘Er is altijd vertier in het park’, zegt Govert. ‘Het mooie is dat de opbrengsten van de molen zo ook bijdragen aan wat wij in Friesland ‘mienskip’ noemen. Dat betekent letterlijk ‘gemeenschap’. Maar het is veel meer dan dat. Het drukt een gevoel uit van saamhorigheid en verbinding. Samen maken we ons dorp, met behulp van de molen. Het is echt een windmolen van én voor het dorp.’

De windmolen in Tzum biedt het dorp en de inwoners veel kansen. De molen levert schone energie en draagt, via de financiële opbrengsten, bij aan het mooier maken van Tzum. Meer weten over de mogelijkheden in jouw omgeving? Neem via Energie Samen contact op met een energiecoöperatie in je buurt. Zij kunnen je verder helpen!

De energietransitie biedt kansen voor iedereen, voor bedrijven, buurten en bewoners. Meer weten? Bekijk dan de campagne 'Van Hoe Naar Zo'. Dit artikel is onderdeel van die campagne.