De verduurzaming van 50 miljoen bakjes koffie

Wie werkt bij het Rijk, drinkt een steeds duurzamer bakje koffie. Van boon tot koffiedik en van plantaardige melk tot beker. Alle onderdelen voor een perfect bakkie koffie zetten we in om onze voetafdruk zo klein mogelijk te maken. Dat is niet alleen goed om te doen, maar ronduit noodzakelijk om de impact van koffiedrinken op milieu en klimaat te beperken. De volgende keer als iemand jou vraagt hoe jij je koffiedrinkt, zou je antwoord zomaar kunnen zijn: steeds duurzamer.

Rob Heijink is Categoriemanager Consumptieve Dienstverlening bij Catering en Warme Dranken. Hij houdt zich onder andere bezig met de aanbestedingen op dit gebied. Hij vertelt: “Voor de catering van de Rijksoverheid hebben we de koffiemarkt en -keten helemaal doorgelicht. Ons doel is een transparante koffieketen met een eerlijke prijs voor iedereen die daarin een rol speelt. Een duurzame koffieketen moet minder CO2-uitstoot veroorzaken, direct of indirect, en minder grondstoffen gebruiken. Een voorbeeld daarvan is de aanbesteding voor warme dranken die de categorie voor DJI en de IND heeft gedaan. In plaats van met een eisenpakket de markt op te gaan is er gegund op een set met ambities: duurzaamheid, werkgelegenheid en een eerlijke keten. We werken nu met partijen die hier hart voor hebben en samen een eerlijke keten hebben opgesteld. Zo haalt Pure Africa de koffiebonen zelf op bij de boeren. Zij krijgen een eerlijke prijs voor hun koffie. Bij Koffiebranderij Koffielust in Veenhuizen werken mensen die in detentie hebben gezeten en terug de markt op willen. Zij kunnen hier nieuwe werkervaring opdoen. Ze werken voor het Rijk via MAAS, die ook de koffieautomaten levert.Het doorlichten van de keten deden ze ook bij Rijkswaterstaat. De twee jonge ondernemers die samen met Selecta de aanbesteding wonnen, laten zien dat je lekkere koffie kan serveren en tegelijk de boeren uit Indonesië, Ethiopië en Rwanda kan helpen.

“Plantaardige melk in de koffie zit nog in een beginstadium”, vertelt Rob. “In de meeste koffiecorners kun je zelf een keuze maken, waarbij havermelk populairder is dan soja. Helaas is de plantaardige optie vaak duurder dan de dierlijke. Dat is te verklaren omdat weinig mensen de plantaardige optie kiezen. Maar hier willen we vanaf. Daarom werken we toe naar zogenaamde true pricing: wat is nou de echte prijs van de melk die je kiest? Er zijn methodes om dit te berekenen. Maar wanneer dit precies wordt doorgevoerd, is nog niet bekend.”Naast de koffie en de melk mag ook de beker niet worden vergeten. Het Rijk werkt aan duurzame bekers voor koffie en andere dranken. Als je bedenkt dat een werknemer voor corona gemiddeld wel zo’n 1.000 bekertjes per jaar gebruikte, is het duidelijk dat hier veel valt te winnen. Vooral als het gaat om een grote organisatie, zoals het Rijk. Hoeveel dat is, zochten Loes Mik (DJI), Eva Loopik (Bax & Company) en Irma Ernes (gemeente Venlo) uit als onderdeel van het Nationaal Energietraineeship. In het onderzoek van Loes, Eva en Irma zijn de papieren koffiebekertjes vergeleken met een aantal alternatieven.

Ook als de koffie gezet is, gaan we goed om met het residu. ”Koffiedik wordt bij het Rijk afgevoerd, door de cateraar, de koffieleverancier of het Rijk zelf”, vertelt Maurice Goudsmith, verantwoordelijk voor afvalzorg en grondstoffenmanagement bij het Rijk. “Een deel wordt gebruikt bij het telen van oesterzwammen, daarna wordt het net als het overige Groente, fruit en tuinafval (GFT) gecomposteerd en uitgestrooid over landerijen. Zo wordt er nog gebruik gemaakt van de aanwezige voedingsstoffen voor de teelt van nieuw voedsel. Met ons nieuwe logistieke afvalcontract wordt de opgehaalde koffiedrab, net als de rest van ons afval, vanaf 2023 ook nog eens duurzaam getransporteerd. Dat betekent zero emissie in de steden en minder ritten waardoor de milieubelasting afneemt (CO2, fijnstof, NOX en geluid).”

Wil je meer weten over wat de rijksoverheid doet om de bedrijfsvoering van het Rijk duurzamer te maken, kijk op www.denkdoeduurzaam.nl.